Βόλτα στο Διάστημα:"Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα"!

Έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια που ακούστηκε αυτή η φράση! Και αν έχει αμφισβητηθεί και αν έχει γίνει αντικείμενο πολλών συζητήσεων. Δεν παύει όμως να είναι μία από τις ιστορικότερες στιγμές της ανθρωπότητας και από τις πιο σημαντικές.

Ήταν ένα όνειρο του Τζον Κένεντι από το 1961 και τελικά το 1969 ήταν που πραγματοποιήθηκε. Από τότε 400.000 άνθρωποι εργάστηκαν στις ΗΠΑ για να ολοκληρωθεί το όνειρο αυτό!

Βέβαια η σχεδίαση του Saturn V (Κρόνος 5) από τον Βέρνερ φον Μπράουν και το επιτελείο του άρχισε το 1959, πριν καν ο Τζον Κένεντι εξαγγείλει το φιλόδοξο πρόγραμμά του για την κατάκτηση της Σελήνης. Με ύψος 111 μέτρων, όσο ένας ουρανοξύστης τριάντα και πλέον ορόφων, βάρος οκτώ χιλιάδων τόννων και μέγιστη ισχύ 32 χιλιάδων τόννων, ο Saturn V αποδείχθηκε όχι μόνο απόλυτα ικανός να φέρει εις πέρας την αποστολή του αλλά και απόλυτα αξιόπιστος, πραγματοποιώντας το σύνολο των αποστολών του χωρίς να παρουσιάσει το παραμικρό πρόβλημα.

Το πλήρωμα για κάθε Apollo είχε καθοριστεί από το 1967 και το ποια αποστολή θα ήταν η πρώτη που θα πραγματοποιούσε προσελήνωση εξαρτιόταν απόλυτα από την πορεία των δοκιμών. Σχεδόν μέχρι τέλους δεν υπήρχε καμία βεβαιότητα για το εάν το εγχείρημα θα αναλάβει το Apollo 11 ή το 12. Τελικά, αποφασίστηκε ότι με τις εννέα πτήσεις επανδρωμένων και μη, διαστημοπλοίων που ακολούθησαν την καταστροφή του Apollo 1, τον Ιανουάριο του 1967, δεν απέμενε πλέον τίποτα πέρα από την ίδια την προσελήνωση: Έτσι λοιπόν ο κλήρος είχε πέσει στο Apollo 11 και το τριμελές πλήρωμά του.

Το όχημα με το οποίο θα γινόταν η προσελήνωση ήταν ένα πραγματικό τεχνολογικό θαύμα. Πνευματικό παιδί ενός άσημου μηχανικού της NASA, του Τζον Χούμπολτ, η λύση που επιλέχθηκε ανάγεται στην εποχή των ιστιοφόρων. Το κυρίως διαστημόπλοιο θα έμπαινε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, από όπου θα απελευθερωνόταν το όχημα προσελήνωσης, μια «λάντζα» του Διαστήματος που θα έφτανε στην επιφάνεια με το πλήρωμα, θα επέστρεφε στο διαστημόπλοιο και στη συνέχεια θα έμενε στο Διάστημα. Πέραν πάσης αμφιβολίας επρόκειτο για την οικονομικότερη λύση, καθώς μείωνε δραστικά τον συνολικό όγκο του διαστημοπλοίου, άρα και τις ανάγκες του σε καύσιμα.

Το όχημα προσελήνωσης Eagle (Αετός) θα ήταν έτσι και το πρώτο γνήσιο διαστημόπλοιο, ένα όχημα ολοσχερώς απαλλαγμένο από τους αεροδυναμικούς περιορισμούς της διέλευσης από την ατμόσφαιρα της Γης. Η σεληνάκατος δεν έμοιαζε με κανένα άλλο ιπτάμενο όχημα. Για την ακρίβεια θύμιζε έντονα έντομο!

Info: Αρχικά, ο Όλντριν επρόκειτο να ήταν αυτός ο πρώτος άνθρωπος στη Σελήνη αλλά τελικά η NASA αποφάσισε ότι η τιμή ανήκει δικαιωματικά στον Άρμστρονγκ ως κυβερνήτη του διαστημοπλοίου. Λέγεται ότι επρόκειτο για μία απόφαση που ο Όλντριν ποτέ δεν δέχθηκε.

Στις 16 Ιουλίου του 1969 τα πάντα ήταν πλέον έτοιμα. Το Saturn V ήταν στη βάση εκτόξευσης ( Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στο νησί Μέριτ στη Φλόριντα), γεμάτο κηροζίνη, υγρό οξυγόνο και υδρογόνο και, στην κορυφή του, οι τρεις άνδρες του πληρώματός του. Στο αριστερό κάθισμα του τριθέσιου θαλαμίσκου του οχήματος διακυβέρνησης Columbia (Κολούμπια), στη θέση του κυβερνήτη, κάθισε ο Νηλ Άρμστρονγκ. Δίπλα του κάθισε ο Μπαζ Όλντριν.

Μαζί ήταν και ο Μάικλ Κόλινς που ήταν και αυτός πιλότος δοκιμών. Είναι ο άνθρωπος που θα παρέμενε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, ενώ οι δύο συνάδελφοί του θα έγραφαν ιστορία στην επιφάνειά της.

Αφού τέθηκαν στη σωστή κατεύθυνση προς τη Σελήνη από τον Saturn V, οι αστροναύτες αποκόλλησαν το διαστημικό σκάφος από τον πύραυλο και ταξίδεψαν για τρεις ημέρες έως ότου μπήκαν σε σεληνιακή τροχιά. Τότε ο Άρμστρονγκ και ο Όλντριν μεταφέρθηκαν στη σεληνάκατο Eagle και προσσεληνώθηκαν. Έμειναν συνολικά περίπου 2,5 ώρες στην επιφάνεια της Σελήνης. Οι αστροναύτες χρησιμοποίησαν το ανώτερο επίπεδο του Eagle για να απομακρυνθούν από την επιφάνεια της Σελήνης και να ενωθούν πάλι με τον Κόλινς στο όχημα διακυβέρνησης. 

Και ένω όλα ήταν έτοιμα, δεν έλειψαν και τα μικροπροβλήματα που ευτυχώς, χάρη στην εμπερία του πληρώματος, αλλά και την τεχνολογία που διέθεταν, ξεπεράστηκαν. 

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής για την προσελήνωση δεν λειτουργεί σωστά. Δύο δυνατότητες υπάρχουν, ή επιστροφή στο Κολούμπια ή χειροκίνητος έλεγχος της προσελήνωσης. Οι αστροναύτες επιλέγουν το δεύτερο, ένας αγώνας με το χρόνο, γιατί τα καύσιμα είναι ελάχιστα. «Ακόμη 60 δευτερόλεπτα», τους υπενθυμίζει το Χιούστον. 380.000 χιλιόμετρα μακριά από τη Γη και σε 60 δευτερόλεπτα τα καύσιμα τελειώνουν. Τα νεύρα όλων στο Χιούστον είναι τεντωμένα μαζί με τα 600 εκατομμύρια τηλεθεατών.

«Ακόμη 30 δευτερόλεπτα, Ιγκλ», ακούγεται η αγχωμένη φωνή από το Χιούστον.

«Εδώ θάλασσα της Ηρεμίας, το Ιγκλ προσεληνώθηκε». Ο Νιλ Αρμστρονγκ και ο Μπαζ Ολντριν βρίσκονται στην επιφάνεια της Σελήνης. Οι άνθρωποι στο Χιούστον αναπνέουν με ανακούφιση και ο κόσμος δεν μπορεί να πιστέψει σε αυτό που βλέπει ζωντανά: τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στη Σελήνη!

Info: Η ονομασία ‘Θάλασσα της Ηρεμίας’ δόθηκε από τους Όλντριν και Άρμστρονγκ και ανακοινώθηκε από τον δεύτερο κατά την προσεδάφιση με τη φράση: ‘Houston, Tranquility Base here. The Eagle has landed‘.

Kολλημένοι στις 20 Ιουλίου 1969 οι Αμερικανοί στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα. Η βάση ελέγχου εδάφους της ΝΑΣΑ στο Χιούστον επικοινωνεί με τη σεληνάκατο «Ιγκλ». Μέσα σε αυτή βρίσκονται δύο αστροναύτες, ο Νιλ Αρμστρονγκ και ο Μπαζ Ολντριν. Ο τρίτος έχει παραμείνει στο όχημα διακυβέρνησης Κολούμπια.

Εγκατέλειψαν το Eagle προτού εκτελέσουν τους ελιγμούς που τους έβγαλαν από τη σεληνιακή τροχιά και τους έθεσαν σε τροχιά με προορισμό τη Γη. Επέστρεψαν με την προσγείωσή τους στον Ειρηνικό Ωκεανό στις 24 Ιουλίου. Το Apollo 11 τερμάτισε ουσιαστικά την κούρσα των δύο υπερδυνάμεων για την κατάκτηση του Διαστήματος (ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση).

Στις 10 Ιουλίου 2019 προβλήθηκε η ταινία «Οκτώ Ημέρες: Ως την Σελήνη και Πίσω» (8 Days: To the Moon and Back), απο το  BBC2, ένα docu-drama, δηλαδή συνδύασε τη δραματοποίηση των γεγονότων με το ντοκιμαντέρ, καθώς όλοι οι διάλογοι μεταξύ των αστροναυτών του Apollo 11 βασίζονται στις αυθεντικές ηχογραφήσεις της NASA από την 20ή Ιουλίου 1969. 

Η ταινία δείχνει και ένα γεγονός που ήταν μέχρι πρότινος άγνωστο στο ευρύ κοινό, τον Ολντριν να λαμβάνει Θεία Κοινωνία πάνω στην επιφάνεια της Σελήνης. 

Στη Σελήνη, οι Άρμστρονγκ και Όλντριν τοποθέτησαν μία πλακέτα στο πλευρό της βάσης του Eagle: "Στο σημείο αυτό, άνθρωποι από τον πλανήτη Γη έφθασαν για πρώτη φορά στη Σελήνη, Ιούλιος 1969 μ.Χ. Ήλθαμε εν ειρήνη, εν ονόματι ολόκληρης της ανθρωπότητας" ("Here Men From The Planet Earth First Set Foot Upon the Moon, July 1969 A.D. We Came in Peace For All Mankind"). Κάτω από την επιγραφή παρατίθενται τα ονόματα και οι υπογραφές των τριών του Απόλλων 11 και του προέδρου Νίξον. Λίγο αργότερα, οι Άρμστρονγκ και Όλντριν δέχθηκαν τα συγχαρητήρια του ιδίου προέδρου, από το οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου.

Οι αστροναύτες τοποθέτησαν επίσης στην επιφάνεια της Σελήνης μία σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών και έναν μικρό δίσκο από σιλικόνη στον οποίο είναι καταγεγραμμένα, με μικροσκοπικούς χαρακτήρες, μηνύματα από 72 αρχηγούς κρατών και τον Πάπα καθώς και δηλώσεις για τη διαστημική εξερεύνηση των προέδρων Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι και Λύντον Τζόνσον.

Άφησαν, όμως, και κάτι ακόμα: τα παράσημα των νεκρών του Διαστήματος. Είναι οι Βίρτζιλ Γκρίσομ, Έντουαρντ Γουάιτ και Ρότζερ Τσάφι του Apollo 1 καθώς και δύο Σοβιετικοί: ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ, ο οποίος έχασε τη ζωή του το 1967 στο Σογιούζ 1, και ο πρώτος αστροναύτης, ο Γιούρι Γκαγκάριν, που έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα το 1968. Τα παράσημα των Σοβιετικών είχε λάβει πριν από την αποστολή ο Φρανκ Μπόρμαν του Απόλλων 8, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ε.Σ.Σ.Δ.

Info: Η σημαία του Apollo 11, έπεσε στο έδαφος κατά την εκτόξευση του διαστημόπλοιου. Την είχαν τοποθετήσει πολύ κοντά στις τουρμπίνες και τα αέρια απ’ την εκτόξευση ήταν τόσο ισχυρά που την έριξαν κάτω. Η ποιότητα επίσης ήταν αρκετά κακή και ίσως έχουν διαβρωθεί τα χρώματα σε όλες τις σημαίες που έχουν τοποθετήσει, αφού όπως αποκαλύφθηκε τις είχαν αγοράσει από ένα τοπικό κατάστημα για 5,5 δολάρια τη μία!

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι, ο Νιλ Αρμστρονγκ, λέγοντας τη διάσημη πλέον φράση «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα»,(άκουσε εδώ την αυθεντική ηχογράφηση) αρνείται να δώσει συνεντεύξεις, να φωτογραφηθεί και να υπογράψει αυτόγραφα. Ο «ντροπαλός» αστροναύτης παραμένει επίμονα καχύποπτος απέναντι τόσο στον Τύπο, όσο και στο κλαμπ των πολυπληθών θαυμαστών του (αντίθετα με τον άκρως εξωστρεφή συνάδελφό του Μπαζ Όλντριν, που περπάτησε δεύτερος στη Σελήνη), ειδικά από το 2005, όταν ανακάλυψε ότι ο κουρέας του στο Οχάιο πούλησε μερικές από τις κομμένες του τρίχες σε ένα συλλέκτη αντί 3.000 δολαρίων!

Ο Όλντριν, ο οποίος προσελήνωσε την άκατο και μέχρι σήμερα δεν χάνει την παραμικρή ευκαιρία για δηλώσεις και την προβολή του, περίμενε ότι θα λάβαινε αυτός την εντολή να βγει πρώτος για να περπατήσει στο φεγγάρι, όμως η NASA επέλεξε τον εσωστρεφή Αρμστρονγκ, ίσως ακριβώς επειδή ήξερε ότι ο πρώτος θα έστρεφε πάνω του όλο το κατοπινό ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και προτίμησε κάποιον αστροναύτη με αυτοσυγκράτηση που δεν τα πήγαινε πολύ καλά με τη δημοσιότητα.

Η κατάκτηση της Σελήνης είχε τεράστιο αντίκτυπο στη Γη. Στις Η.Π.Α., εκπρόσωπος της Παν Αμέρικαν ανακοίνωσε ότι 16.700 Αμερικανοί ζήτησαν να κλείσουν θέσεις για μελλοντικά τουριστικά ταξίδια στη Σελήνη. Στον Καναδά, μάγος φυλής Ινδιάνων προέβλεψε ότι λόγω της προσσελήνωσης υποχθόνια τέρατα θα κυρίευαν την επιφάνεια του πλανήτη. Στην Ιταλία έξι βαρυποινίτες απέδρασαν εκμεταλλευόμενοι την καθήλωση των δεσμοφυλάκων μπροστά στην τηλεόραση. Στην Αθήνα, οι εφημερίδες παραληρούσαν: "Ο Άνθρωπος κυρίαρχος δύο πλανητών: με εκπληκτική ακρίβεια, οι πορθηταί της Σελήνης εξετέλεσαν τον άθλον", "Το μεγαλύτερο βήμα του ανθρώπου από καταβολής κόσμου", "Πάτησαν!" κ.ο.κ. Οι Αθηναίοι που κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν θέση μπροστά σε τηλεόραση ("Το υπουργείον Προεδρίας έχει μεριμνήσει για την τοποθέτησι συσκευών τηλεοράσεως σε πλατείες και άλλους χώρους" ανακοινώθηκε εγκαίρως) υπολογίζονται σε 2.000.000, ενώ όλες σχεδόν οι εφημερίδες φιλοξένησαν γελοιογραφίες στις οποίες σεληνάνθρωποι υποδέχονται χαμογελαστοί τους απορημένους αστροναύτες. 

Info: Το 1970, θραύσματα από το δείγμα των 21,5 κιλών του σεληνιακού λίθου που έφερε το Apollo-11 πίσω στη Γη δωρήθηκαν από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα και σε 134 ακόμη χώρες – είναι τα λεγόμενα Goodwill moon rocks. 

Παράλληλα, παντού σημειώθηκε ότι ο άνθρωπος έφθασε στη Σελήνη χωρίς να έχει λύσει τα προβλήματα που τον μαστίζουν στη Γη. Προβλήματα στη λύση των οποίων τίποτα δεν συνεισέφερε η διαστημική περιπέτεια. Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι η αποχή από ολόκληρη τη διαδικασία του πολυπληθέστερου λαού της Γης. Στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας δεν ανακοινώθηκε καν η πραγματοποίηση της πρώτης επίσκεψης του ανθρώπου στη Σελήνη!

Η κάψουλα επιστροφής του Apollo 11 εκτίθεται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο Αεροναυτικής και Διαστήματος στην Ουάσιγκτον.

Interesting Facts:

• Ο Saturn V είναι ο πιο μεγάλος και ισχυρός πύραυλος που κατασκευάστηκε ποτέ: Είχε ύψος 100 μέτρα και έκαιγε περίπου 20 τόνους καυσίμων το δευτερόλεπτο στην απογείωση. Τα καύσιμά του μόνο ζύγιζαν το 85% του συνολικού του βάρους που έφτανε τους 2.800 τόνους.

• Ο χώρος που διέμενε το πλήρωμα είχε περίπου το ίδιο μέγεθος με ένα μεγάλο αυτοκίνητο: Οι τρεις αστροναύτες της αποστολής, Νιλ Άρμστρονγκ, Μπαζ Όλντριν και Μάικλ Κόλινς, πέρασαν συνολικά 8 ημέρες μαζί, διανύοντας περισσότερα από μισό εκατομμύριο μίλια μέχρι τη Σελήνη και πίσω, διαμένοντας σε έναν χώρο μεγέθους όσο περίπου ένα μεγάλο αυτοκίνητο. Όχι μια ιδανική συνθήκη για κλειστοφοβικούς, προφανώς.
• Αφροαμερικανές με γνώσεις μαθηματικών βοήθησαν στη χαρτογράφηση της πορείας προς το φεγγάρι:Στην «προ-ψηφιακή» εποχή, η NASA προσλάμβανε πολλές γυναίκες μαθηματικούς ως «ανθρώπινους υπολογιστές». Αρκετές εξα αυτών ήταν Αφροαμερικανές. Η δουλειά τους στην εκτέλεση πολύπλοκων υπολογισμών και στην ανάλυση δεδομένων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του εν λόγω διαστημικού προγράμματος.
• Οι Pink Floyd «έντυσαν» μουσικά το μεγάλο γεγονός:Μια εβληματική μπάντα για ένα τόσο εμβληματικό γεγονός. Tο κομμάτι των Pink Floyd «Moonhead» έπαιξε για πρώτη φορά στη ζωντανή κάλυψη της προσελήνωσης που έκανε το BBC
• Ο τελευταίος να ΜΗΝ κλείσει την πόρτα:Σαν να μην έφτανε όλο το βάρος της ευθύνης για την επιτυχία του εγχειρήματος που έφερε το πλήρωμα του Apollo 11, ο Μπαζ Όλντριν που βγήκε μετά τον Άρμστρονγκ από την κάψουλα, έπρεπε να βεβαιωθεί πως δεν είχε κλείσει εντελώς την πόρτα γιατί η καμπίνα θα άρχιζε διαδικασία επανασυμπίεσης και μπορεί στο τέλος να κλειδώνονταν απ' έξω. 
• Φαίνεται πως ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, ήταν οπαδός της παροιμίας «Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν, μαγειρεύουν», καθώς είχε ετοιμάσει και μια ομιλία σε περίπτωση «σεληνιακής αποτυχίας», όπως ήταν ο τίτλος της. Η ομιλία αυτή θα άρχιζε κάπως έτσι: «Η μοίρα όρισε ότι οι άνδρες που πήγαν στο φεγγάρι εν ειρήνη για να το εξερευνήσουν, θα μείνουν στο φεγγάρι για να αναπαυθούν εν ειρήνη...». 

Info: Το 1976 κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο με θεωρίες συνωμοσίες σχετικά με την προσελήνωση του 1969. Είχε τίτλο «We Never Went to the Moon: America’s Thirty Billion Dollar Swindle» και συγγραφέας ήταν ο επιπλοποιός, Μπιλ Κέισινγκ. Ακολούθησαν δεκάδες άλλα βιβλία και συνωμοσιολόγοι οι οποίοι παρουσίαζαν νέες θεωρίες που υποστήριζαν ότι η NASA δεν έφτασε ποτέ στο φεγγάρι. Ορισμένοι ισχυρίστηκαν ότι τα βίντεο γυρίστηκαν σε κρυφό στούντιο της NASA και ότι σκηνοθέτης ήταν ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Συνομωσία: Μία από αυτές, ήταν για την αμερικανική σημαία που φαινόταν να κυματίζει στον αέρα, αν και κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον να συμβεί στη σελήνη, γιατί δεν υπάρχει αέρας. Η απάντηση που έχει δώσει η NASA είναι ότι ο Όλντριν έστριψε το στύλο της σημαίας για να την καρφώσει στο έδαφος και το ύφασμα κουνήθηκε. Επειδή όμως στη σελήνη, όλες οι κινήσεις γίνονταν πιο αργά, όταν τραβήχτηκε η φωτογραφία, η σημαία «κυμάτιζε» ακόμα.

Όσα και να γράψουμε για αυτή την ιστορική στιγμή, πάλι λίγα θα είναι. Το διάστημα κρύβει πολλά μυστικά και ιστορίες, που ίσως δεν μάθουμε ποτέ. Είτε το πιστεύεις είτε όχι, αυτή ήταν μια ιστορική στιγμή της ανθρωπότητας και θα την συζητάμε για πολλά χρόνια ακόμα....

Κ.Κ.