Παρασκευή και 13: Γιατί είναι γρουσούζικη τελικά;

Εδώ και πάρα πολλούς αιώνες η Παρασκευή και 13, είναι η μέρα συνυφασμένη με τους χειρότερους αστικούς μύθους και τη δεισιδαιμονία, ειδικότερα στις αγγλοσαξωνικές χώρες, τις ισπανόφωνες και τη Γερμανία.

Σε αυτές τις χώρες ακόμη και σήμερα πολλά κτίρια και ξενοδοχεία δεν αριθμούν τον 13ο όροφο περνώντας από τον 12ο στον 14ο. Το ίδιο γίνεται και με  την 13η σειρά καθισμάτων στα αεροπλάνα, αλλά και σε πολλού δρόμους όπου δεν υπάρχει ο αριθμός 13. 

Σύμφωνα με τους λαογράφους, δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις ότι η «Παρασκευή και 13» είναι μια γρουσούζικη μέρα. Ολα αυτά όμως πριν από το 19ο αιώνα. Η αρχαιότερη γνωστή τεκμηριωμένη αναφορά εμφανίζεται το 1869 στη βιογραφία του «Henry Sutherland Edwards» του Gioachino Rossini, ο οποίος πέθανε «Παρασκευή και 13».

Η Παρασκευή από μόνη της θεωρείται μια αρνητική ημέρα καθώς ήταν Παρασκευή όταν σταυρώθηκε ο Χριστός, όταν η Εύα πρόσφερε το μήλο στον Αδάμ, όταν ξεκίνησε η μεγάλη πλημμύρα από την οποία σώθηκε μονάχα ο Νώε και η οικογένειά του, όταν πραγματοποιήθηκε η μεγάλη σύγχυση στη σκιά του Πύργου της Βαβέλ…

Info: Στην Πληροφορική υπάρχει και ένας ιός με το όνομα "Παρασκευή και 13" (Friday 13th), ο οποίος έχει το χαρακτηριστικό να ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει ημέρα Παρασκευή και ημερομηνία 13.

Ο πατέρας της αγγλικής λογοτεχνίας, Geoffrey Chaucer, επίσης κάνει αναφορές στα έργα του για την ατυχία που έχει αυτή η ημέρα. Όπως αναφέρει στο «Οι ιστορίες του Καντέρμπερυ», είναι μια κακή μέρα για να ξεκινήσεις ένα ταξίδι.

Ωστόσο, άλλοι μελετητές εκτιμούν πως η ιδρυτική πράξη του μύθου για την Παρασκευή και 13 βρίσκεται στη μεσαιωνική Ευρώπη και συγκεκριμένα την ημερομηνία που ο Πάπας σε συνεννόηση με τον βασιλιά Φίλιππο Δ' της Γαλλίας αποφασίζει να εκδόσει διάταγμα σύλληψης των Ναϊτών Ιπποτών, του μυστικού θρησκευτικού τάγματος που είχε τεράστια οικονομική και πνευματική ακτινοβολία την εποχή των Σταυροφοριών. Το διάταγμα εκδόθηκε Παρασκευή 13 Οκτωβρίου του 1307.

Αυτός ο μύθος τράβηξε την προσοχή του κοινού, καθώς πολλοί συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, έγραψαν για θεωρίες συνομωσίας που πλανόνται μέχρι και σήμερα γύρω από τη σύνδεση των Ναϊτών Ιπποτών με τον μασονισμό και το Άγιο Δισκοπότηρο.

Η προέλευση της φοβίας για τον αριθμό 13, μπορεί να τοποθετηθεί και πολύ πιο πίσω χρονικά. Συγκεκριμένα, ορισμένοι θεωρούν ότι ο Ιούδας Ισκαριώτης έκατσε στην 13η θέση στο τραπέζι του τελευταίου δείπνου.

Μαζί με τον Ιησού, υπήρχαν 12 μαθητές σε αυτό το γεύμα. Ακόμα και αν δεν υπάρχει άμεση σύνδεση ότι ο Ιούδας έκατσε στη 13η θέση, ο αριθμός των επισκεπτών στο Μυστικό Δείπνο και η σημασία που είχε η θρησκεία στη ζωή των ανθρώπων, ήταν αρκετά για να εδραιωθεί η ιδέα του 13 ως άτυχος αριθμός σε δυτικούς πολιτισμούς.

Ωστόσο, μια αμερικανική ομάδα προσπάθησε να απομυθοποιήσει αυτά τα πιστεύω που περιβάλλονται γύρω από τον αριθμό 13. Συγκεκριμένα, η «Λέσχη των 13» συνεδρίασε για πρώτη φορά στις 13 Σεπτεμβρίου 1881, αποφασισμένοι να αποδείξουν τη θεωρία τους ότι δεν υπήρχε τίποτα κακό με τον αριθμό.

Info: Ο φόβος της Παρασκευής και 13 ονομάζεται στα αγγλικά paraskavedekatriaphobia (μία λέξη που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Παρασκευή, δεκατρείς και φοβία) και είναι ειδική μορφή της τρισκαιδεκαφοβίας . Η λέξη μπορεί να ευρεθεί επίσης ως paraskevidekatriaphobia (παρασκευηδεκατριαφοβία).

Με αυτή τη λογική λοιπόν, η ομάδα συνεδρίαζε κάθε μήνα στις 13 όπου έσπαζαν καθρέφτες, πετούσαν αλάτι και περνούσαν κάτω από σκάλες. Όλα αυτά τα έκαναν καταγράφοντάς τα ενώ σημείωναν τον τρόπο που μπορεί να πέθαιναν τα μέλη της ομάδας.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η ομάδα άρχισε να μεγαλώνει γιατί είχε κινήσει το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων, φτάνοντας να έχει 400 μέλη, ανάμεσά τους ήταν και πρόεδροι των ΗΠΑ, όπως αναφέρει η Independent.

Λίγο αργότερα, το 1907, ένας εκκεντρικός χρηματιστής ο Τόμας Λάουσον (Tomas Lawson) δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο Παρασκευή και 13. Το βιβλίο έσπασε τα ταμεία και το 1916 μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη.

Τελικά, ο μύθος φαίνεται να έσπασε καθώς ο τίτλος έφερε μεγάλη επιτυχία στο Χόλυγουντ.

Υπήρξαν πολλές μελέτες κατά το πέρασμα του χρόνου σχετικά με την ημερομηνία. Το 1993 το βρετανικό περιοδικό επιστήμης ισχυρίστηκε ότι υπήρχε μια ελάχιστη αύξηση τραυματισμών την Παρασκευή και 13. Τον ισχυρισμό αυτό διέψευσε μια έρευνα από ολλανδούς επιστήμονες.

Στην Αμερική και την Αγγλία, την ημέρα αυτή κρεμούσαν τους θανατοποινίτες –με αποτέλεσμα να αποκαλείται συχνά η Παρασκευή και ως Ημέρα του Κρεμασμένου– γεγονός που έκανε πολλούς κλέφτες να θεωρήσουν γρουσούζικες τις Παρασκευές για την επίτευξη μιας καλής λείας.

Όπως αποδεικνύεται, η φοβία για την Παρασκευή και 13 είναι ως επί το πλείστον αμερικανικής και αγγλικής καταγωγής, αν και η ρίζα της λέξης έχει ελληνική προέλευση.

Οι ιταλοί θεωρούσαν άσχημη μέρα την Τρίτη και 17, αλλά με την αμερικανοποίηση της χώρας μετατοπίστηκε στις νεότερες γενιές η Παρασκευή και 13. Σε ισπανόφωνες χώρες η «γρουσούζικη» μέρα είναι Τρίτη και όχι Παρασκευή.

Οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει την Τρίτη και 13, καθώς θεωρούν ότι αυτή τη μέρα κυριαρχούνται από την επίδραση του θεού Άρη.