Σήμερα θα ανακαλύψουμε ιστορίες και άλλων ελληνικών παροιμιών, όπως σας υποσχέθηκα την περασμένη εβδομάδα. Για πάμε:
Κατά φωνή και ο γάιδαρος
Στην αρχαιότητα οι Έλληνες θεωρούσαν τα γαϊδούρια ιερά και το γκάρισμά τους καλό οιωνό για μάχη. Λέγεται λοιπόν ότι ο στρατηγός Φωκίων ανέβαλε την επίθεση στους Μακεδόνες του Φιλίππου το 339 π.Χ στο Βυζάντιο από φόβο διότι ο στρατός του ήταν ολιγάριθμος. Την ώρα των συζητήσεων περί υποχώρησης ακούστηκε ξαφνικά το γκάρισμα ενός γαϊδάρου και ο Φωκίων αναφώνησε “Κατά φωνή και ο γάιδαρος”. Έτσι ο Φωκίων πήρε θάρρος και αποφάσισε να επιτεθεί στους Μακεδόνες του Φιλίππου και μάλιστα νίκησε!
Τον έπιασα στα πράσα
Υπεύθυνος για αυτήν τη φράση είναι ο θαρραλέος παππά-Μελέτης, στην Αθήνα του 19ο αιώνα.
Η Αθήνα, ως νέα πρωτεύουσα, αναπτυσσόταν και μαζί με την ανάπτυξη εμφανίστηκαν και οι συμμορίες κλεφτών. Μια από αυτές τις συμμορίες ήταν και αυτή του Θεόδωρου Καρρά. Η συμμορία του Καρρά είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος της πόλης και η αστυνομία αδυνατούσε να τους πιάσει. Ο Καρράς άκουσε φήμες ότι ο ηλικιωμένος παππά-Μελέτης, που έμενε στην περιοχή της Κολοκυνθούς, έκρυβε πολλά φλουριά στο σπίτι του.
Ένα βράδυ ο παππά- Μελέτης ξύπνησε από έναν θόρυβο και βγήκε στην αυλή να ελέγξει. Τότε είδε κίνηση στο σημείο όπου ήταν φυτεμένα τα πράσα. Χωρίς να διστάσει ο παππά-Μελέτης ορμάει στα πράσα και καταφέρνει να πιάσει, ποιόν άλλον, τον Θεόδωρο Καρρά. Τον παρέδωσε στην αστυνομία και όταν ρωτήθηκε στην κατάθεσή του πως τον έπιασε είπε “Τον έπιασα στα πράσα”!
Ας πάει το παλιάμπελο
Αυτή η φράση ακούστηκε από το στόμα του ηλικιωμένου κτηματία Ανδρέα Λόντου, στην παράσταση Λουτσία του Λαμερμούρου στο νέο θέατρο του Σανσώνη στις 6 Ιανουαριου το 1840, όπου πρωταγωνιστούσαν η πριμαντόνα Ρίτα Μπόριο Μπάσσο και η μεσόφωνος Λούλη. Αυτές οι δύο πανέμορφες γυναίκες έφεραν τεράστια επιτυχία στον θίασο καθώς όλοι οι άντρες θεατές πουλούσαν ότι είχαν και δεν είχαν για να αγοράσουν εισιτήρια της παράστασης ξανά και ξανά αλλά και για να κάνουν δώρα στις δύο γυναίκες.
Ένα βράδυ η Λούλη έκλεψε την παράσταση...δείχνοντας λίγο παραπάνω πόδι από το συνηθισμένο. Εκείνη την στιγμή ο Ανδρέας Λούντος αναφώνησε: «Πατριώτες, ε πατριώτες, ζήτω η Ιταλίδα. Στο διάολο να πάει και το παλιάμπελο». Το παλιάμπελο ήταν το τελευταίο που ξεπούλησε ο κτηματίας για χάριν των δύο αυτών αιθέριων υπάρξεων
Τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος
Στην Ελλάδα, επί Τουρκοκρατίας, οι χριστιανοί έπρεπε να καταβάλουν τον κεφαλικό φόρο (μία λίρα ή δύο φλουριά) κάθε έξι μήνες. Ο φοροεισπράκτορας της Αθήνας ήταν ένας Αλβανός δύο μέτρα ψηλός και με πολύ άγρια και άσχημη όψη ονόματι Κιουλάκ Βογιατζή. Ο Κιουλάκ κυκλοφορούσε πάντα με έναν χοντρό κόπανο στο χέρι, σε περίπτωση που κάποιος αντιστεκόταν να πληρώσει. Ο Κιουλάκ όμως παρότι ήταν πολύ φοβιστικός δεν ήταν καθόλου έξυπνος, μιας και δεν μπορούσε καν να ξεχωρίσει τα διάφορα νομίσματα μεταξύ τους. Έτσι, κάποιοι Αθηναίοι έδινα στον Κιουλάκ καλογυαλισμένες μπρούτζινες δεκάρες που έμοιαζαν με χρυσες και τον κορόιδευαν πίσω από την πλάτη του λέγοντας “Τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος”!
Δεν ιδρώνει το αυτί του
Η φράση αυτή προέκυψε από μια συμβουλή του Ασκληπιού, πατέρα της Ιατρικής. Τον Ασκληπιό συμβουλεύονταν πολλοί άνθρωποι για διάφορες αρρώστιες και όχι μόνο. Μερικοί τον συμβουλεύονταν και για ζητήματα ψυχολογικά ή καρδιάς. Μια νεαρή κοπέλα, λοιπόν, πήγε στον Ασκληπιό για να μάθει πως θα μπορούσε να κάνει τον νεαρό άντρα που αγαπούσε να την αγαπήσει κι εκείνος.
Ο Ασκληπιός της είπε να βάλει τον νεαρό άντρα σε ένα πάρα πολύ ζεστο δωμάτιο. Αν θα ίδρωναν τα αυτιά του τότε θα μπορούσε να την αγαπήσει, αν όχι τότε να τον τον ξεχάσει.
Interesting Fact:
Ο Ασκληπιός επαιρνε χρήματα από τους ασθενείς του μόνον αν αυτοί έμεναν ευχαριστημένοι από τις συμβουλές του.
Τραβάτε με κι ας κλαίω
Η φράση βγήκει από ένα πολύ παλιό γαμήλιο έθιμο ορισμένων ελληνικών νησιών. Σε κάποια ελληνικά νησιά όταν η γαμήλια πομπή μαζί με τον γαμπρό πάνε να πάρουν την νύφη από το πατρικό της σπίτι, τότε ο γαμπρός τραβάει τη νύφη από το χέρι για να την πάρει μαζί του ενώ εκείνη κάνει πως αντιστέκεται και κλαίει.
Ο Ι. Βενιζέλος στις «Παροιμίες» του γράφει: «… νέα τις μελλόνυμφος κλαίουσα ως απαρεσκόμενη δήθεν εις τον γάμον, επειδή οι συμπέθεροι απαυδήσαντες από τα δάκρυα της απεφάσισαν να διαλύωσι τον γάμον, τότε αυτή είπε: Τραβάτε με κι ας κλαίω, κι αν κλαίω τις σας κάνω;».
Κάνε τουμπεκί ψιλοκομμένο
Καλώς η κακώς πολλές παροιμίες ή εκφράσεις που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα είναι επηρεασμένες από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Έτσι και αυτή.
Τουμπεκί στα τουρκικά σημαίνει καπνός για ναργιλέ (tombeki) ο οποίος κοβόταν μπροστά στον πελάτη από τους υπαλλήλους του καφενέ που τους έλεγαν ταμπήδες. Όταν οι ταμπήδες έπιαναν την κουβέντα και αργούσαν να εξυπηρετήσουν κάποιον πελάτη με καπνό, τότε ο πελάτης τους φώναζε “Κάνε τουμπεκι” ή “Κάνε τουμπεκί ψιλοκομμένο” αν ήθελαν τον καπνό τους ψιλοκομμένο μιας και θεωρούνταν καλύτερος.
Interesting Facts
“Νισάφι πια”: η έκφραση δεν κρύβει κάποια ιστορία καθώς η λέξη νισάφι σημαίνει έλεος στα τούρκικα, και έτσι χρησιμοποιείται κυριολεκτικά
Κολαούζος (kilavuz) στα τουρκικά σημαίνει ο οδηγός
Αν θέλετε και άλλες παροιμίες με τις ιστορίες τους, αφήστε μας μήνυμα!
Άννα Μαρία Σταυροπούλου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για τα σχόλια σας!