Σφενδύλι: Το χωριό της Κρήτης σαν άλλη Ατλαντίδα!

https://newsbyzeta.blogspot.com/2020/08/blog-post_90.html

Υπάρχει ένα χωριό στην Κρήτη, που εμφανίζεται και εξαφανίζεται, αναλόγως τη στάθμη του νερού. Ο λόγος για το Σφενδύλι, το μικρό χωριό στα όρια της τεχνητής λίμνης του φράγματος του ποταμού Αποσελέμη, το οποίο όταν γεμίζει και αδειάζει το φράγμα, εξαφανίζεται και εμφανίζεται αντίστοιχα.

Ο μικρός οικισμός Σφεντύλι βρίσκεται στο 37ο χιλιόμετρο της οδού Ηρακλείου-Λασιθίου και η αρχαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογείται στο 1577, στον κατάλογο του Fr. Barozzi. Στην πρώτη τουρκική απογραφή (1671) ο οικισμός (Isfendil) έχει 9 φορολογούμενες χριστιανικές οικογένειες.

Στην απογραφή του 1881 ανήκε στο Δήμο Μοχού, το 1900 αναγράφεται στο Δήμο Λαγκάδας και από το 1920 στον αγροτικό Δήμο Ποταμιών, και στην κοινότητα Ποταμιών από το 1928.

Το Σφενδύλι βρίσκεται εντός του ταμιευτήρα του φράγματος και κάτω από τη στάθμη πλήρωσης. Για το λόγο αυτό οι κάτοικοι του νησιού, εδώ και παρά πολλά χρόνια, έχουν αποζημιωθεί από το κράτος για τις περιουσίες τους, που θα χαθούν κάτω από το νερό. Ωστόσο, οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η πολιτεία έπρεπε να μεριμνήσει και  για την μετεγκατάσταση του οικισμού σε άλλη περιοχή, πράγμα το οποίο δεν έχει γίνει και έτσι και εκείνοι, σε πείσμα, αρνούνται να αποχωρήσουν από τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. 

Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια μιας από τις κατοίκους, της κυρίας Ελένης: «Θα γενεί πόλεμος! Απο 'παέ θα μας επάρουνε ποθαμένους». 

Η ονομασία του χωριού οφείλεται στο οικογενειακό όνομα Σφενδήλος, με τον πρώτο οικιστή του να είχε το συγκεκριμένο όνομα. Κατά την Βενετοκρατία αποτέλεσε φέουδο της λατινικής επισκοπής Χερρονήσου από το 1248, ενώ ήταν κατοικημένο τόσο επί Βενετροκρατίας, όσο και κατά την Τουρκοκρατία.

Οι παλιότερες μαρτυρίες για την ύπαρξη του οικισμού υπάρχουν από το 1577, 92 χρόνια πριν την κατάκτηση του Χάνδακα από τους Οθωμανούς.