Ο άνθρωπος δεν ρυπαίνει μόνο την γη αλλά και το διάστημα. Ο διαστημικός σκουπιδότοπος βρίσκεται στη λεγόμενη χαμηλή γήινη τροχιά του πλανήτη μας.
Info: Χαμηλή Γήινη Τροχιά (Low Earth Orbit ή LEO): Είναι η γεωκεντρική τροχιά που βρίσκεται μεταξύ 160 και 2000 χιλιομέτρων πάνω από την Μέση Στάθμη της Θάλασσας.
Μέση Στάθμη της Θάλασσας (ΜΣΘ): είναι ιδεατή επιφάνεια που προκύπτει από τις στάθμες της θάλασσας, απομονώνοντας τις επιδράσεις της παλίρροιας, των κυματισμών και των θαλασσίων ρευμάτων.
Στη Χαμηλή Γήινη Τροχιά λοιπόν βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες μικρά και μεγάλα αντικείμενα τα οποία περιστρέφονται γύρω από την Γη. Τα αντικείμενα αυτά μπορεί να είναι φλούδες μπογιάς από διαστημόπλοια μέχρι εξοπλισμός αστροναυτών, μέχρι κομμάτια παροπλισμένων δορυφόρων. Αυτά τα αντικείμενα σε συνδυασμό με την διαστημική σκόνη μπορεί να δημιουργήσουν μικρους αστεροειδής. Αντικείμενα από 10 εκατοστά και επάνω είναι τα πιο επικίνδυνα για τους ενεργούς δορυφόρους αλλά και για τους αστροναύτες.
Διαστημικά σκουπίδια δημιουργούνται με κάθε εκτόξευση διαστημόπλοιου ή δορυφόρου. Τα πρώτα διαστημικά σκουπίδια τα δημιούργησε ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος που εκτόξευσε η Σοβιετική Ένωση το 1957, ο Sputnik 1.
Info: Ο τεχνητός δορυφόρος Sputnik 1 αποτελείτο από μια μεταλλική σφαίρα διαμέτρου 58 εκατοστών, με 4 κεραίες επικοινωνίας. Είχε δύο πομπούς ισχύος 1 Watt στα βραχέα κύματα. Οι πομποί λειτούργησαν για 21 ημέρες, έως ότου δηλαδή εξασθένησαν οι μπαταρίες του. Συνέχισε όμως την τροχιά του γύρω από τη Γη για 92 μέρες, μέχρι που κάηκε κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα της Γης. Είχε ολοκληρώσει 1.440 τροχιές γύρω από τη Γη.
Οι αστροναύτες επίσης δημιουργούν διαστημικά σκουπίδια κατά τους διαστημικούς περιπάτους (spacewalks) χάνοντας εργαλεία ή αντικείμενα της στολής τους. Στα διαστημικά σκουπίδια έχουν βρεθεί γάντια αστροναυτών, εργαλεία, ακόμα και θερμική κουβέρτα.
Μόλις πρόσφατα στις 26 Ιουνίου κατά τον διαστημικό περίπατο που έκανε ο Chris Cassidy στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, έχασε τον καθρεφτη από το αριστερό μανίκι της στολής του.
Μέρος των διαστημικών σκουπιδιών είναι και η σκόπιμη καταστροφή δορυφόρων, όπως η δοκιμή αντι-δορυφορικών πυραύλων που πραγματοποίησαν ανα τα χρόνια οι ΗΠΑ, η Σοβιετική Ένωση, η Κίνα και η Ινδία.
Η πληθώρα αυτών των διαστημικών σκουπιδιών ενέχει πλέον σοβαρούς κινδύνους για τις νέες εκτοξεύσεις, για τους ενεργούς τεχνητούς δορυφόρους που κινούνται στην χαμηλή γήινη τροχιά αλλά και τους αστροναύτες. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός για παράδειγμα χρησιμοποιεί τον προφυλακτήρα Whipple ο οποίος προστατεύει το σώμα του Σταθμού όπου μένουν οι αστροναύτες. Ο προφυλακτήρας διαλύει το εισερχόμενο σωματίδιο διαιρώντας την αρχική ενέργεια σωματιδίων μεταξύ πολλών θραυσμάτων που ανεβαίνουν μεταξύ του προφυλακτήρα και του τοίχου της ακάτου. Οι ηλιακοί συλλέκτες όμως είναι πιο επιρρεπείς και συχνά ο Σταθμός πραγματοποιεί ελιγμούς αποφυγής
Με τον καιρό και όσο τα αντικείμενα σε τροχιά πλησιάζουν τη Γη και την ατμόσφαιρα αυτά καίγονται κατά κανόνα εισερχόμενα σε αυτή. Υπάρχουν βεβαια και εξαιρέσεις καθώς ανά τα χρόνια έχουν παρατηρηθεί διαστημικά σκουπίδια να φτάνουν στην Γη και να τραυματίζουν ανθρώπους διότι δεν κάηκαν εντελώς κατά την είσοδό τους στην ατμόσφαιρα.
Info: Τα διαστημικά σκουπίδια κινούνται με ταχύτητα που φτάνει και τα 29000 χιλιόμετρα την ώρα!
Ο στρατός και το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ από το 1957 και με τη βοήθεια του NORAD (North American Aerospace Defense Command) παρακολουθoύν καθημερινά, 24 ώρες το 24ωρο τα αντικείμενα που βρίσκονται στην χαμηλή γήινη τροχιά, τα περισσότερα εκ των οποίων τα έχουν καταλογοποιήσει. Μπορείτε να δείτε και εσείς τι βρίσκεται σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη εδώ και κάνοντας κλικ στο Launch Orbital Visualization. Το παρακάτω βίντεο θα σας βοηθήσει να πλοηγηθείτε στην τροχια της Γης και να δείτε τι είναι σκουπίδι και τι όχι:
Δεν υπάρχουν διεθνείς διαστημικοί νόμοι για τον καθαρισμό του διαστημικού σκουπιδότοπου, παρά μόνο η υπευθυνότητα κάθε κράτους που εκτελεί διαστημικές αποστολές. Προτάσεις και λύσεις για τον καθαρισμό του διαστημικού σκουπιδότοπου είναι ακόμα σε θεωρητικό επίπεδο καθώς το κόστος καθαρισμού είναι τεράστιο. Σε πρακτικό επίπεδο οι διαστημικές αποστολές προσπαθούν πλέον να μην προσθέτουν τόσα πολλά σκουπίδια στο διάστημα σε σχέση με τις πρώτες αποστολές, αξελίσσοντας συνεχώς τα διαστημικά σκάφη.
Ωστόσο, υπάρχει μια ιδιωτική πρωτοβουλία εταιρίας που ιδρύθηκε το 2013 με σκοπό την δημιουργία τεχνολογίας για την απομάκρυνση των διαστημικών σκουπιδιών και η οποία θα κάνει φέτος την πρώτη δοκιμαστική της αποστολή. Δυστυχώς περισσότερες πληροφορίες δεν παρέχονται ακόμη, είναι όμως μια ελπιδοφόρα κίνηση.
Άννα Μαρία Σταυροπούλου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για τα σχόλια σας!