Μιάς και σε ένα χρόνο από σήμερα θα πούμε αντίο στο πλαστικό καλαμάκι (και όχι μόνο) και στην Ελλαδα, ας δούμε ποιά είναι η ιστορία του.
Την πρώτη - γνωστή σε εμάς - εμφάνισή του την κάνει το 3000 π.Χ στην Μεσοποταμία. Οι Σουμέριοι τότε έφτιαχναν μπύρα σε μεγάλες δεξαμενές. Οι δεξαμενές αυτές ήταν πολύ βαριές και ήταν δύσκολο να μεταφέρονται από τον έναν στον άλλον, οπότε όλοι κάθονταν κάτω γύρω από την δεξαμενή και έπιναν μπύρα με καλαμάκι. Αρχαιολόγοι βρήκαν σε έναν Σουμέριο τάφο καλαμάκι το οποίο ήταν ένας χρυσός σωλήνας με επένδυση από ημιπολύτιμο μπλε πέτρωμα lapis lazuli.
Τον 16ο αιώνα στην Νότια Αμερική χρησιμοποιούσαν μεταλλικό καλαμάκι το οποίο έκανε και χρήση κόσκινου ώστε να μην πίνουν το κατακάθι του τσάι τους. Το καλαμάκι αυτό ονομάζεται bombilla και χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα.
Τον 19ο αιώνα χρησιμοποιούσαν καλαμάκια από το φυτό Λόλιο ή Ήρα (rye grass) το οποίο όμως έλιωνε μετά από λίγη ώρα μεσα στο ρόφημα και έδινε μια “φυτική” γεύση στο ρόφημα.
Το 1888 ο Marvin C. Stone, Αμερικανός εφευρέτης, πήρε την πατέντα για τα πρώτα χάρτινα καλαμάκια. Το χαρτί που χρησιμοποίησε ήταν από ένα φυτό συγγενή της μπανανιάς, το Musa textilis το οποίο προέρχεται από τις Φιλιππίνες, γνωστό και ως Manila Paper (υλικό που φτιάχνονται τα καφέ φάκελα). Τα καλαμάκια αυτά τα ονόμασε Julep, διότι η ιδέα του χάρτινου καλαμακίου του ήρθε μια ζεστή μέρα που έπινε ένα κοκτέιλ Julep και το καλαμάκι από Ήρα έλιωνε στο ποτό και του άλλαζε τη γεύση.
Το 1937 ο Joseph Friedman δημιουργεί το πρώτο καλαμάκι με κλίση με έμπνευση την κόρη του η οποία δυσκολευόταν να πίνει τα ροφήματά της με το ίσιο καλαμάκι. Ο Joseph δημιούργησε την δική του κατασκευαστική, την Flexible Straw Corporation, διότι δυσκολευόταν να πουλήσει την πατέντα του σε άλλους κατασκευαστές.
Την δεκαετία του ‘50 με την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας, αναπτύσσονται και τα ταχυφαγεία τα οποία αντικαθιστούν τα πλενόμενα ποτήρια, πιάτα και μαχαιροπίρουνα με είδη μιας χρήσης χαμηλού κόστους. Μέσα σε μια δεκαετία το πλαστικό, με βάση το πετρέλαιο, αντικαθιστά κάθε τι χάρτινο. Κάθε πλαστικό καλαμάκι (και όχι μόνο) κατασκευασμένο από τότε, υπάρχει, αναλλοίωτο μέχρι και σήμερα!
Βήματα προς την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση κατά του πλαστικού
- Το 2008 ο μικρός Milo Cress, μόλις οκτώ ετών, έκανε προσωπική έρευνα και έβγαλε το συμπέρασμα στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται 500 εκατομμύρια καλαμάκια καθημερινά! Ο Milo είχε ήδη δείξει ενδιαφέρον προς τα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη από τα έξι του χρόνια. Μετά την έρευνά του για τα καλαμάκια αποφάσισε να ξεκινήσει την κίνηση “Be Straw Free” με την οποία προσέγγισε όλες τις εμπορικές βιομηχανίες που χρησιμοποιούν καλαμάκια.
- Το 2015 η βιολόγος θαλάσσιας ζωής, Christine Figgener, βιντεοσκόπησε την ομάδα της να αφαίρει ένα καλαμάκια από το ρουθούνι μιας θαλάσσιας χελώνας. Μπορείτε το σχετικό βίντεο εδώ.
- Τον Αύγουστο του 2016 η Γαλλία είναι η πρώτη χώρα που θα απαγορεύσει τα πλαστικά ποτήρια, πιάτα και μαχαιροπίρουνα.
- Ένα χρόνο μετά μια διαφημιστική καμπάνια κατά του πλαστικού καλαμακιού έκανε την εμφάνισή της στις ΗΠΑ. Δείτε την εδώ.
- Τον Φεβρουάριο του 2018 η βασίλισσα Ελισάβετ απαγορεύει τα πλαστικά καλαμάκια και μπουκάλια από όλα τα βασιλικά ακίνητα αλλά και επιχειρήσεις.
- Τον Μάιο του 2018 το Βανκούβερ προχωρά σε απαγόρευση του πλαστικού μιας χρήσης. Ενώ τον ίδιο μήνα η 16χρονη πρόσκοπος Shelby O’Neil επικοινωνεί με την Alaska Airlines ώστε να τους παροτρύνει να σταματήσουν την χρήση πλαστικού μιας χρήσης...και τα κατάφερε! Δείτε εδώ μια συνέντευξή της όπου αναφέρει και άλλες περιβαλλοντικές της δραστηριότητες.
- Τον Ιούλιο του 2018 το Seattle είναι η πρώτη πόλη των ΗΠΑ που απαγορεύει τα πλαστικά καλαμάκια.
- Η 24χρονη Λούσι Χιούζ, απόφοιτος βιομηχανικού σχεδιασμού του Πανεπιστημίου του Σάσεξ κέρδισε το 2019 το βραβείο James Dyson με ένα νέο υλικό που ανέπτυξε, το οποίο ονόμασε MarinaTex. Το MarinaTex είναι ένα ημιδιαφανές αλλά ανθεκτικό υλικό που είναι ιδανικό για να χρησιμοποιείται σε μιας χρήσης συσκευασίες τροφίμων. Το υλικό αυτό αφού πεταχτεί στα σκουπίδια διασπάται σε διάστημα 4-6 εβδομάδων.
Θαλάσσια ρύπανση από πλαστικό στην Ελλάδα
Έρευνα της WWF το 2018 αναφέρει: “Η Ελλάδα, η χώρα με τα 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, που ο μεγάλος της πλούτος είναι η θάλασσα, βρίσκεται κι αυτή αντιμέτωπη με το μεγάλο πρόβλημα της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά. Σύμφωνα με τη μελέτη του WWF, η χώρα μας καταναλώνει περίπου 0,6 εκατομμύρια τόνους πλαστικών το χρόνο και ανακυκλώνει μόλις το 20%. Μία έρευνα που προέκυψε από τα στοιχεία 80 καθαρισμών στην Ελλάδα καταδεικνύει ότι το πιο κοινό υλικό ρύπανσης είναι τα πλαστικά (43-51%), ενώ ακολουθεί το χαρτί (13-18%) και το αλουμίνιο (7-12%). [...] Ενδεικτικό είναι ότι μόλις το 34% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι αποφεύγει την αγορά πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης. Το ποσοστό για τους Έλληνες είναι ακόμα μικρότερο και μόλις φτάνει το 24%, δείγμα του ότι απαιτείται περισσότερη προσπάθεια για την ευαισθητοποίηση και την ανάληψη δράσης εκ μέρους των πολιτών.” Διαβάστε ολόκληρη την έρευνα εδώ.
Η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία και τα πλαστικά μιας χρήσης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε το 2019 τη νέα Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 για τα πλαστικά μιας χρήσης. Η Οδηγία που πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο το αργότερο έως το 2021, προβλέπει:
- Την απαγόρευση αρκετών πλαστικών μιας χρήσης, όπως πλαστικά μαχαιροπήρουνα, καλαμάκια, μπατονέτες, αναδευτήρες, πλαστικά δοχεία από διογκωμένο πολυστυρένιο.
- Την υποχρέωση των καπνοβιομηχανιών να πληρώνουν για μέτρα διαχείρισης των αποτσίγαρων, των οποίων το φίλτρο είναι εν μέρει κατασκευασμένο από πλαστικό.
- Την υποχρέωση να συλλέγεται το 77% των πλαστικών μπουκαλιών έως το 2025 και το 90% έως το 2029.
- Την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης των πολιτών.
Σημαντικό:
Καθημερινά τρώμε 5 γρ πλαστικό, εξαιτίας των πλαστικών που καταλήγουν στην θάλασσα.
Ο καθένας από εμάς τι μπορεί να κάνει μεμονωμένα;
- Μείωσε τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών. Είναι από τα πιο κοινά σκουπίδια που καταλήγουν στη θάλασσα. Έχε πάντα μαζί σου ένα επαναχρησιμοποιήσιμο μπουκάλι.
- Πες όχι στο πλαστικό καλαμάκι. Χρειάζονται ως και 200 χρόνια για να αποσυντεθούν.
- Πες όχι στα πλαστικά μαχαιροπήρουνα.
- Περιόρισε τη χρήση πλαστικής μεμβράνης. Ανακυκλώνεται πολύ δύσκολα.
- Χρησιμοποίησε επαναχρησιμοποιημένα δοχεία.
- Να πετάς αποκλειστικά στον μπλε κάδο ανακύκλωσης όσα πλαστικά δεν μπορείς να αποφύγεις και να ανακυκλώνεις σωστά ώστε να μην επιμολύνεται όλος ο κάδος.
Από την 1η Ιουλίου του 2021 θα ξεκινήσει η πλήρης κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης και στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα:
1. Δοχεία τροφίμων από φελιζόλ
2. Ποτήρια από φελιζόλ και τα καπάκια/καλύμματά τους.
3. Κυπελλάκια από φελιζόλ και τα καπάκια/ καλύμματά τους.
4. Μπατονέτες
5. Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια,)
6. Πιάτα
7. Καλαμάκια
8. Αναδευτήρες ποτών
9. Στηρίγματα μπαλονιών.
Όλα τα παραπάνω προϊόντα θα συνεχίσουν να υπάρχουν στην αγορά, αλλά θα κατασκευάζονται από άλλα υλικά τα οποία θα είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον.
Η κατάργηση των πλαστικών στον δημόσιο τομέα θα ξεκινήσει έξι μήνες νωρίτερα, δηλαδή την 1η Ιανουαρίου του 2021.
Άννα Μαρία Σταυροπούλου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για τα σχόλια σας!